„Obywatele Rzeczypospolitej! Nocy dzisiejszej odwieczny wróg nasz rozpoczął działania zaczepne wobec Państwa Polskiego, co stwierdzam wobec Boga i Historii. W tej chwili dziejowej zwracam się do wszystkich obywateli państwa w głębokim przeświadczeniu, że cały naród w obronie swojej wolności, niepodległości i honoru skupi się dookoła Wodza Naczelnego i sił zbrojnych oraz da godną odpowiedź napastnikowi, jak to się już nieraz działo w historii stosunków polsko-niemieckich. Cały naród polski, błogosławiony przez Boga, w walce o swoją świętą i słuszną sprawę, zjednoczony z armią, pójdzie ramię przy ramieniu do boju i pełnego zwycięstwa”
(Odezwa Prezydenta RP Ignacego Mościckiego z 1 września 1939 r.).
1 września 1939 o 4.45, bez wypowiedzenia wojny i ogłoszenia mobilizacji, wojska niemieckie uderzyły na Polskę na całej długości polsko-niemieckiej granicy, stawiając nas
w niekorzystnym położeniu strategicznym. W tej sytuacji Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ignacy Mościcki wydał odezwę, w której czytamy: „Cały naród polski, błogosławiony przez Boga, w walce o swoją świętą i słuszną sprawę, zjednoczony z armią, pójdzie ramię przy ramieniu do boju i pełnego zwycięstwa”.
Szczególnie gorliwie na apel Prezydenta odpowiedzieli żołnierze pod dowództwem majora Henryka Sucharskiego i kapitana Franciszka Dąbrowskiego. Załoga ta bohatersko zmagała się działaniami wroga i stała się symbolem polskiego oporu. 205 polskich żołnierzy, zajmujących rejon wyposażony w 5 betonowych wartowni i koszary wojskowe oraz umocnione obiekty polowe, broniło się przez siedem dni przed siłami liczącymi 3,4 tys. żołnierzy niemieckich z kompanii szturmowej, piechoty morskiej, oddziałów Selbstschutz i batalionu saperów, przy jednoczesnym ostrzale niemieckiej artylerii oraz atakami powietrznymi. Westerplatte, mimo morderczej walki, skapitulowało 7 września. Przez ten czas było jednak przykładem bohaterstwa i zachęcało do dalszej walki cały kraj.
Klęska nie złamała woli walki Polaków. Jeszcze we wrześniu powstały pierwsze struktury konspiracyjne – zalążki przyszłej Armii Krajowej. Poza granicami wkrótce odbudowano regularne Polskie Siły Zbrojne. Powstał rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie. Na ustrzyckim rynku znajduje się pomnik, na którym widnieje napis: Żołnierzom Polskim walczącym za Ojczyznę we wrześniu 1939 roku. Warto dzisiaj na chwilę zatrzymać się przed tym miejscem pamięci i oddać hołd tym, którzy zawsze stali po stronie wolnej i niepodległej Polski.
